راهپیمایی اربعین در چارچوب مفهوم اجتماعی

مطالعه اجتماعی قیام حضرت سیدالشهدا(علیه السلام) و جامعه امروز

در این مطلب سعی شده به علت یابی اتفاق راهپیمایی اربعین پرداخته شود. مثل پیشینه فرهنگی طولانی‏‌مدتی که دارد. زیرا زیارت اربعین از اولین زیاراتی است که در مورد آن صحبت شده و نسبت به انجام دادن آن تشویق شده. همچنین به عنوان یک فرهنگ شیعی محسوب می‌شود.

به علاوه منع‌‏هایی که صدام داشته و شکل‏‌گیری اتفاقی این حادثه در بستر رخدادهای بعد از سقوط صدام. این‏‌ها را می‏توان به عنوان علت نگاه کرد. ولی کافی نیست. چون ممکن است بگوییم احادیث ترغیب به زیارت اربعین همیشه بوده و حتی اگر بخواهیم برای حوادثی مانند سقوط صدام هم مدخلیت قائل شویم، باید بگوییم از این قبیل اتفاقات در گذشته نیز واقع شده است. باید این جریان را به تقدیر تاریخی بازگرداند.

در همین رابطه بخوانید:

همچنین به بررسی ابعاد مختلف این حادثه می‌پردازد. به طور مشخص، ما می‏خواهیم از طریق فهم ماهیت و چیستی این حادثه ببینیم که رخداد راهپیمایی اربعین چه ظرفیت‏‌ها و قابلیت‏‌هایی دارد. و می‏‌خواهد چه کار کند!

زیرا به لحاظ تاریخی ما نظیر این جمعیت را نداریم. بزرگ‏ترین رخدادی که خبر داریم مراسم تشییع پیکر امام راحل است. البته در مورد اجتماعاتی که در مسیر دیدار پاپ اتفاق می‏‌افتد نیز جمعیت‏‌های بزرگی را ذکر کرده‏‌اند. ولی اگر هم جمعیت مشابهی مانند جمعیت راهپیمایی اربعین در دنیا وجود داشته باشد، که حتماً وجود ندارد، این اتفاق از این جهت که در بستر مکانی خیلی طولانی اتفاق می‏افتد و مهم‏تر از آن، اینکه صرف یک تجمع نیست، بلکه یک حرکت در قالب تظاهرات و راهپیمایی است و نکته اساسی‏ تر شور و فضایی که بر این رخداد حاکم است با بقیه اجتماعات متفاوت است.

در همین رابطه بخوانید:

یکی دیگر از موارد مطرح شده چگونگی رفتارها و کنش‌های افراد در طول راهپیمایی اربعین است. آن چیزی که همه را نسبت به این حادثه حساس کرده بعد اخلاقی معنوی آن است. اگر مردم عراق چنین حسی را به هر دلیلی پیدا نمی‏‌کردند و مداخله نمی‏‌کردند، شاید ما این قابلیت‏‌های عجیبی را که به این حادثه نسبت می‏‎‌دهیم نسبت نمی‏‌دادیم. بنابراین، اینکه ما یک ظرفیت تمدنی فوق‏‌العاده در این حادثه می‏‌بینیم به همین دلیل است.

به طور کلی می‌توان موارد مطرح شده در این یادداشت را در عناوین زیر خلاصه کرد:

  • علت‌یابی اتفاق راهپیمایی اربعین
  • پیوند با انقلاب اسلامی
  • کثرت جمعی
  • اربعین فراتر از اخلاق
  • شباهت با تجربه‌ی سال‌های اول انقلاب
  • چارچوب‌های راهپیمایی اربعین
  • چارچوب اجتماعی-دینی
  • عقلانیت یا حسابگری؟
  • منطق حسابگرایانه
  • دیانت لازمه‌ی تأسیس انقلاب
  • امکان تجربه‌ی جهانی دیگر در راهپیمایی اربعین
  • وجه غیرقراردادی رفتارها
  • تعلق خاطر به ارزش‌ها
  • تجربه‌ی خیرات
  • مقابله با سکولاریزاسیون در راهپیمایی اربعین

با آن چیزی که در اربعین می‏‌بینیم، تصور این است که راهپیمایی اربعین در کربلا یکی از زمان‏‌ها و مکان‏‌های قدسی‏‌کننده و فتح باب‏‌های خدایی است تا انسان‏‌ها این تجربه متعالی را مجدداً داشته باشند. اربعین جایی است که یک نیروی قدسی‏‌شونده و قدسی‏‌کننده و غیرسکولار در آن ظاهر می‏‌شود و در هر سال به تناوب ظهور پیدا می‏‌کند.

علت این مسئله را مشخص نیست و به یک تقدیر تاریخی برمی‏‌گردد. اینکه چرا خداوند فضایی را باز می‏‌کند یا می‏‌بندد و چرا این امکان را می‏‌دهد یا نمی‌‏دهد را ما نمی‏‌توانیم بفهمیم. ولی این را می‌‏فهمیم که تجربه‌‏ای که اتفاق می‏‌افتد از جنس تجربه‏‌هایی است که گویی پای خدا را در تاریخ باز می‌‏کند. یعنی بعد از مدت‏‌هایی که خداوند از این عالم رخت بربسته و امکان ظهور خدا در این عالم به امکنه و ازمنه خاصی محدود شده ما با موج مجددی از این ظهور و بروز مواجه هستیم و آنچه در اعمال و افعال انسان‏‌ها می‌‏بینیم نشانه‌‏ای از چنین بروز و ظهور است.

می‌توانید متن کامل این یادداشت که نوشته دکتر حسین کچویان است را در اینجا بخوانید.

 

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا