در این مقاله آمده است: آیینهای مذهبی یکی از فرصتهای ویژه اصحاب ادیان و مذاهب برای اعلام موجودیت خود به هویتهای دیگر و همچنین موقعیتی مناسب برای بازنمایی اهالی مذهب از وضعیت فرهنگی و اجتماعی خود است. آیینهای حسینی از مهمترین و تأثیرگذارترین مراسم جمعی و اجتماعی شیعیان هستند که از حیث: تأسیس، تکوین و کیفیت اجرا عمدتاً با زمینههایی از فرهنگعامه عجین گشتهاند. آیین پیادهروی اربعین که هرساله مصادف با 20 صفر و همزمان با اربعین شهادت حضرت سیدالشهداء در مسیرهای منتهی به کربلای معلی برگزار میشود، با توجه به حضور میلیونی اقشار و ملیتهای گوناگون شیعه از اقصی نقاط جهان، خصوصاً در سالهای اخیر گسترش چشمگیری داشته و به یکی از بزرگترین اجتماعات آیینی جهان تبدیل شده است.
مراسم پیادهروی اربعین از منظر ارتباطات آیینی
در این پژوهش پس از توضیحات روششناسی، چارچوب مفهومی و تحلیل دادهها به بررسی آیین پیادهروی اربعین میپردازد. در این مطالعه با تماس مستقیم با واقعیت در حال اجرا و با روش کیفی مردمنگاری، سه رکن اساسی ماهیت، ساختار و کارکردهای آیین پیادهروی اربعین، با تفسیرهای مشارکتکنندگان اصلی (یعنی: زائران، مروجان و مجریان) این آیین از منظر چارچوب مفهومی ارتباطات آیینی بررسی شده است. البته تمرکز اصلی این مطالعه بر روی مشارکتکنندگان ایرانی قرار دارد.
ـ ماهیت آیین پیادهروی اربعین از منظر زائران
ـ ماهیت آیین پیادهروی اربعین از منظر مروجان
ـ ماهیت آیین پیادهروی اربعین از منظر مجریان
ـ ساختار پیادهروی اربعین از منظر زائران
ـ ساختار پیادهروی اربعین از منظر مروجان
ـ ساختار پیادهروی اربعین از منظر مجریان
ـ کارکردهای آیین پیادهروی اربعین از منظر زائران
ـ کارکردهای آیین پیادهروی اربعین از منظر مروجان
ـ کارکردهای آیین پیادهروی اربعین از منظر مجریان
درنهایت نتایج حاصل از دو مرحله تحلیل دادههای بهدستآمده از مصاحبهها و مشاهدات میدانی به روشهای مضمونبندی دادهها و کدگذاری نظریهای نشان میدهد که: این آیین شیعی ارتباط تنگاتنگی با سه مفهوم کلانِ محبت اهلبیت، نمایش جهانی و هویت شیعی دارد.