بی‌شک حرکت عظیم راهپیمایی اربعین و مشارکت حدود سه میلیونی عاشقان اباعبدالله الحسین(علیه السلام) از جمهوری اسلامی ایران در پیاده‌روی اربعین، مؤیدی است بر استمرار حرارت عشق حسینی در قلوب مومنان. اهمیت آن تا بدانجاست که رهبر حکیم انقلاب آن را ضامن بقای نظام اسلامی برشمردند.
حرکت پرشور مردم ایران در این جریان بدون ابراز هرگونه توقع از فرد، نهاد یا سازمان خاص در جمهوری اسلامی ایران یا جمهوری عراق است. مردم علاوه بر تحمل سختی‌های این سفر، اقدام به هزینه مبالغ متعدد جهت ایجاد رونق در مواکب موجود در مسیر پیاده‌روی نیز می‌نمایند. همین مردمی بودن کلیه جوانب این حرکت عامل موفقیت و امتیاز بارز آن است که باید در حفظ آن بسیار کوشید.
در همین رابطه بخوانید:
آنچه بر اهمیت این حرکت می‌افزاید میزان حضور مردم است. با توجه به آمارهای منتشر شده مبنی بر حضور بیش از سه میلیون زائر از ایران در پیاده‌روی اربعین سال ۱۳۹۸، این عدد تقریبا ۳/۷% کل جمعیت کشور است. این در حالی است که سفر چنین نسبتی از جمعیت یک کشور در یک محدوده زمانی کوتاه به یک کشور و شهر خاص اگر بی‌نظیر نباشد، حتما کم‌نظیر خواهد بود.
وظیفه‌ی نظام جمهوری اسلامی ایران
اما سوالی که در این میان قابل طرح است. وظیفه نظام جمهوری اسلامی ایران در قبال این حرکت و وضعیت اتباع خویش در طول این سفر است. به عبارتی مسائلی چون کمبود امکانات بهداشتی از قبیل درمانگاه و دارو، امکانات رفاهی همچون محل استراحت، استحمام، سرویس بهداشتی، امکانات مخابراتی و امکانات امنیتی خصوصا در قبال زنان و کودکان می‌تواند و می‌باید به عنوان یک مسئله توسط نهادهای مختلف در جمهوری اسلامی ایران مورد توجه و اهتمام قرار گیرد یا چنین امری توقعی نابجا تلقی می‌گردد؟
به نظر می‌رسد در توجیه مثبت بودن پاسخ این سوال می‌توان دو محور اصلی را مورد نظر قرار داد.
اول: وظیفه‌ی حقوقی و سیاسی نظام در قبال اتباع خویش
نکته‌ی اول:
هر نظام سیاسی‌ای حمایت از حقوق اتباع خویش را در تمام حیطه‌ها وظیفه خویش می داند. نظام جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد. این امر ارتباطی با حضور تابعان در مکان یا زمان خاص ندارد و در هر زمان و هر مکان به قوت خویش باقی است. با توجه به نیازهای اولیه زائران در این سفر و عدم توان دولت و ملت عراق جهت تامین این نیازها نظام جمهوری اسلامی موظف است نسبت به تمهید شرایط لازم جهت ایجاد امکانات حداقلی لازم جهت اتباع خویش و حفظ حرمت و کرامت آنها (البته و حتما به صورت غیرمستقیم و توسط خود مردم و متولیان مواکب) اقدام نماید.
نکته‌ی دوم:
تعداد حجاج ایرانی در حج تمتع در سال‌های مختلف بین حدود ۶۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ نفر بوده. در آخرین حج در سال ۱۳۹۷ به حدود ۹۰ هزار نفر رسیده است. این حدود ۳% زوار اربعین در سال ۱۳۹۸ می‌باشد. نظام جمهوری اسلامی ایران به درستی در سال ۱۳۵۸ اقدام به تاسیس سازمان حج و زیارت نمود. به نظر می‌رسد در حال حاضر فارغ از بحث بسته شدن مسیر حج و با توجه به افزایش روزافزون زائران عتبات باید موضوع زیارت در آن جدی‌تر شده و ظهور و بروز واقعی آن در این حرکت عظیم نمایان گردد. (البته این به معنای ورود مستقیم سازمانی به بدنه این حرکت در طول مسیر نیست و بیشتر تمهیدات داخل کشور مد نظر می‌باشد.)
نکته‌ی سوم:
تعامل جدی‌تر با دولت عراق در راستای لغو متقابل روادید یا حداقل کاهش چشمگیر هزینه روادید. (جهت تسهیل سفر، تقلیل جدی هزینه‌ها و جلوگیری از بروز مسائلی همچون اتفاقات مرز مهران در اربعین ۱۳۹۵). تمهید نیازهای سفر عتبات به طور کلی و پیاده‌روی اربعین به صورت خاص. نیازهای ناظر به مسایل حمل و نقل زوار. (مثل تمهید لوازم مسیر حرکت زوار در ایران خصوصا در استان ایلام که سبب آبادانی آن استان هم خواهد شد. نظارت جدی بر آژانس‌های مسافرتی اهل سوء استفاده از احساسات مردم جهت سفر به عتبات و …). نیازهای بهداشتی (به طور مثال در ایام پیاده‌روی در یکی از موکب‌ها که درمانگاه فعالی وجود داشت. که در یک روز حدود سه‌هزار نفر از زوار توسط پزشکان حاضر در درمانگاه موکب معاینه گردیدند). امکانات رفاهی عتبات به جهت کمی و کیفی (همانند امکانات مخابراتی با توجه به ضرورت و نیاز جدی نسبت به آن) و …
دوم : وظیفه‌ی دینی و فرهنگی نظام در قبال مساله پیاده‌روی اربعین
نکته‌ی اول:
علقه‌ی ایمانی کلیه مسئولان نظام به این حرکت از یک‌سو و بر اساس اصول ۳ و ۱۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر، نظام می‌تواند و بلکه باید به این حرکت به عنوان یک موضوع فرهنگی وحدت‌ساز در میان ملل مسلمان و حتی غیرمسلمان بپردازد. بر همین اساس نمی‌توان نهادهای مختلف فرهنگی نظام را در قبال این مساله فاقد تکلیف و بی‌تفاوت شمرد.
نکته‌ی دوم:
اختصاص درصد کمی از بودجه‌ی فرهنگی کشور تنها در یک سال برای حل مشکلات پیش‌گفته، بسیاری از مشکلات موجود را برای همیشه برطرف می‌کند. کسی شک ندارد که این راهپیمایی یک حرکت فرهنگی با تاثیرات بسیار عمیق‌تر و جدی‌تر نسبت به غالب برنامه‌های فرهنگی نهادهای متعدد متولی این امر در کشور است. شائبه هزینه شدن در خارج از ردیف مصوب آن نمی‌باشد و قاعده هزینه فایده نیز موید این هزینه‌کرد می‌باشد. اگرچه باید مراقبت نمود تا انجام کارها در همان مجرای مردمی خویش و داوطلبانه صورت پذیرد. تا در پیچ و خم مسایل اداری حکومتی معطل نگردد. (تاکید می‌گردد که هزینه این بودجه باید توسط مواکب مردمی باشد. در راستای ایجاد، تکمیل و تجهیز مواکب توسط خود مردم. ورود نهادها به روند اجرا مضر خواهد بود.)
نکته‌ی سوم:
یکی از تهدیدات واقعی این حرکت عظیم، بی‌توجهی معدودی از افراد حاضر در آن به شان و جایگاه خویش و این سفر معنوی و بایسته‌های آن است. که خدای ناکرده در صورت تسری و تعمیق می‌تواند تاثیرات مخربی بر اصل و آثار پیاده‌روی اربعین برجای گذارد.
این موارد اگرچه در حال حاضر بسیار اندک و موردی است ولی ضروری است علاوه بر نهادهای مردمی همچون سخنرانان و ذاکران هیأت‌ها توسط نهادهای تبلیغی خصوصا رسانه ملی نیز مورد توجه قرار گرفته و از ابتدای محرم نسبت به آموزش و فرهنگ‌سازی ناظر به آن اقدام گردد.
نکته‌ی چهارم:
تجهیز برخی مواکب نزدیک به کربلا و نجف به صورت هدفمند و جدی‌تر، برای بسیاری از مشتاقان که به خاطر هزینه هتل و مسافرخانه امکان سفر به عتبات را ندارند. هزینه‌های حمل و نقل از مواکب نزدیک به شهر به مراتب کمتر از هتل و الزامات جانبی آن خواهد بود. بدین طریق طرح زیارت ارزان نیز محقق خواهد گردید.
در نهایت امیدواریم برخی کاستی‌های موجود در این مسیر، که البته توسط برخی بدخواهان نیز به آن دامن زده می‌شود، سبب دلسردی و دل‌زدگی حتی یک نفر از زوار و عاشقان نگردد. که خدای ناکرده در این صورت همه کسانی که باید کاری می‌کردند و نکردند، باید در درگاه خدای متعالی و در مقابل اباعبدالله الحسین (علیه السلام) پاسخگو باشند.
منبع: سایت دکتر علی غلامی
