محمود مهدوی دامغانی، مترجم قرآن و پژوهشگر قرآنی گفت: تربیت فرزندان امام حسن مجتبی(ع) به نحوی بود که آنچنان محبت سیدالشهدا(ع) در دل فرزندان ایشان قرار گرفته بود که حماسه‌های قاسم پسر نوجوانش و جانفشانی عبدالله دیگر نوجوانش در آغوش سیدالشهدا(ع) در کربلا مورد توجه همگان بود.
محمود مهدوی دامغانی، مترجم قرآن و پژوهشگر قرآنی، به مناسبت ۲۸ ماه صفر و شهادت امام حسن مجتبی(ع)، ضمن اشاره به ویژگی‌های اخلاقی امام حسن مجتبی(ع)، اظهار کرد: هرچند که همه ما خاک پای امام حسین(ع) و زائران ایشان هستیم، اما شیفتگی من به امام مجتبی(ع) به دلایلی بیشتر است، به قول عطار که در مصیبت‌نامه می‌گوید:
امامی کو امامت را حسن بود/حسن آمد که جمله حسن ظن بود
همه حسن و همه خلق و همه حلم/همه لطف و همه جود و همه علم
دل پر نور او دریای دین بود/دو موی او دو شست عنبرین بود
لبش قایم مقام حوض کوثر/که بودی چشمه نوش پیمبر
چنان نوشی بزهر آلوده کردند/جگر پر خون دلش پالوده کردند
ز زهرش چون جگر شد پاره پاره/ز غصّه گشت خونین سنگ خاره
دل خصمش نشد از خون جگر رنگ/ولی از درد او خون شد دل سنگ
دلبستگی پیامبر(ص) به امام حسن(ع)
مهدوی دامغانی ادامه داد: به راستی سخن گفتن درباره برجستگی‌های اخلاقی حضرت مجتبی(ع) دشوار است، نخست از دلبستگی حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی(ص) به این نوه بزرگوار خود مباحثی عرض می‌کنم، حضرت رسول(ص) تمام پسران خود را از دست داده بودند و آخرین پسر ایشان جناب ابراهیم(ع) هم به دنیا نیامده بود، به این جهت دلبستگی ایشان به امام حسن مجتبی(ع) زیاد بود.
این مترجم و پژوهشگر قرآن بیان کرد: این وضعیت به نحوی بود که حتی برای حضرت زهرا(س) سؤال ایجاد شده بود که چرا پیامبر(ص)، امام حسن(ع) را بیش از حسین(ع) دوست می‌دارد؟ رسول اکرم(ص) در پاسخ گفت: آری، چرا چنین نباشد؟ دخترم این سه تن که پس از من برای تو سایه سر خواهند بود، نخست ولی و برادرم علی(ع) و دو دیگری حسن(ع) و حسین(ع) هریک از آنان که بر دیگری امام است، از دیگری برتر است و علی(ع) افضل از هر دو پسر است.
آشتی میان دو گروه از مسلمانان
وی اضافه کرد: پیامبر(ص) این سخن را مکرر می‌فرمود که «الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهِ وَ أَبُوهُمَا خَیْرٌ مِنْهُمَا؛ حسن و حسین هر دو سرور و بزرگ جوانان بهشتى هستند و پدر ایشان از آن دو بهتر است». در اولین حدیث کتاب سلیم بن قیس هم آمده که حضرت(ص) در آخرین ساعات عمر خود بازهم به دختر خود فرمود: «دخترم، توجه کن که حسن(ع) ۱۰ سال بر حسین(ع) امام خواهد بود.»
مهدوی دامغانی تصریح کرد: شاید گروهی در راستای صلح امام مجتبی(ع) تردید داشته باشند، اما باید بگویم که فزون از ۱۰ روایت از ۱۰ راوی باشد، از جمله این حدیث که رسول اکرم(ص) فرمود: این پسرم حسن «سید» است که خدا به واسطه او میان دو گروه از مسلمانان را آشتی می‌دهد.
این مترجم و پژوهشگر قرآن با تأکید بر ارزش صلح امام حسن(ع)، گفت: حق داشتند عده‌ای از اصحاب امام مجتبی(ع) که این روایت‌ها به گوششان نرسیده بود گاه سخن به پرسش باز کنند. اگر آن صلح پایدار نمی‌بود آیا حضرت سیدالشهدا(ع) می‌توانست در آن معرکه شهدای کربلا را برپا کنند؟ هرکس در ماجراهای صدر اسلام به‌ویژه در بحث ترور ناجوانمردانه حضرت امیرمؤمنان(ع) توجه داشته باشد، به خوبی متوجه می‌شود که حضرت سیدالشهدا(ع) بدون ایجاد آن صلح پایدار در دوران امام مجتبی(ع) نمی‌توانست قیام کند.
وی با بیان اینکه ارزش صلح امام حسن(ع) چنان بوده که حضرت محمد(ص) چندین بار به آن اشاره فرموده، افزود: حضرت مجتبی(ع) ۲ ساله بودند که حضرت رسول(ص) ایشان را در آغوش گرفت، بوسید و روی منبر نشاند و فرمود: این پسر من سید و برتر است. قرآن تنها حضرت یحیی(ع) را «سید» نامیده است و پیامبر(ص) این لقب را به نوه خود داد و فرمود: صلح در امت به وسیله او انجام می‌شود.
تکریم توهین‌کننده
مهدوی دامغانی با اشاره به مکارم اخلاقی امام حسن مجتبی(ع)، اظهار کرد: در تمام کتاب‌های اخلاقی ما حتی در صحیح مسلم و صحیح بخاری و حتی سنن‌ها، احادیثی در رابطه با پنج تن آل‌عبا آمده است، در رابطه با امام حسن مجتبی(ع)، چنین نقل شده است که مردی به ایشان توهین کرد، اما ایشان او را به خانه خود برد، اطعام و تکریم کرد.
این مترجم و پژوهشگر قرآن ادامه داد: به نقل از کتاب «طبقات و صحاح» مسلم و بخاری، حضرت مجتبی(ع) ۱۵ بار یا ۲۵ بار حج گذارد، ایشان همانند شاهزادگان حرکت می‌کرد، اما همیشه پای پیاده و برهنه بود و مسافت بین مدینه تا مکه را چنین طی می‌کرد، حتی بزرگانی از صحابه پیامبر(ص) به ایشان عرض می‌کرد که این شیوه شما ما را در حج‌گزاردن خجل می‌کند به همین خاطر فرمود: «من از راه دیگری می‌روم تا شما شرمنده نباشید».
بخشیدن تمام اموال به نیازمندان
وی به اعمال امام مجتبی(ع) در راستای گذر از مال دنیا اشاره کرد و گفت: ایشان یک‌بار تمام اموال خود را که شامل درآمد تمام موقوفات پدرشان بود انفاق کرد و اثر درآمد و کارهای حضرت علی(ع) در مدینه هنوز مشخص است.
این مترجم و پژوهشگر قرآنی با اشاره به اینکه امام مجتبی(ع) یک‌بار هم نیمی از ثروت خود را انفاق کرد، اظهار کرد: این رفتار مردی بود که حتی دشمنش نیز در مراسم خاکسپاری او اشک می‌ریخت، تربیت فرزندان ایشان هم به نحوی بود که آنچنان محبت سیدالشهدا(ع) در دل فرزندان امام مجتبی(ع) قرار گرفته بود که حماسه‌های قاسم پسر نوجوانش و جانفشانی عبدالله دیگر نوجوانش در آغوش سیدالشهدا(ع) در کربلا مورد توجه همگان بود. ما نیز محبت خود را به امام مجتبی(ع) تنها به اشک ریختن محدود نکنیم و به سوز دل قناعت نکنیم و سعی کنیم در عمل راه آن بزرگ را بپیماییم و از خدا توفیق عمل جوییم.
